دوزینگ پمپ یا پمپ اندازه‌گیر یا به عبارتی دیگر مترینگ پمپ، پمپی است که مقدار مشخص (دوز مشخصی) از یک سیال را پمپاژ (تزریق) می ‌کند. به همین جهت در سیستم‌ های دوزینگ پمپ مقدار دبی و فشار از جمله پارامتر های با اهمیت بالا هستند و به همین دلیل همه دوزینگ پمپ های ساخته شده دبی قابل تنظیم دارند. یکی از شاخص ‌هایی که دوزینگ پمپ را از پمپ ‌های مشابه مجزا می ‌کند قابلیت تغییر کورس رفت و برگشتی است. در همه دوزینگ پمپ ‌ها می ‌توان با تغییر کورس، نسبت دبی را تغییر داد. در ادامه در خصوص نحوه عملکرد دوزینگ پمپ، انواع و کاربرد های آن ها توضیح خواهیم داد.

دوزینگ پمپ چیست؟

از دوزینگ پمپ برای کلر زنی و تزریق اسید و قلیا و بطور کلی تزریق مقدار مشخصی از سیال به مخازن و استخرها یا به لوله های تحت فشار استفاده می شود. این پمپ ها با جنس های پلی پروپیلن و پی وی سی و پی وی دی اف و استیل ضد زنگ در بازار موجود هستند و کمترین ظرفیت دبی موجود برای آن ها نیز یک لیتر بر ساعت و فشار 10 بار است. فشار دوزینگ پمپ بر حسب اتمسفر یا متر آب یا بار اعلام می شود. ویسکوزیته و سفت بودن ماده تزریقی در انتخاب نوع و قدرت دوزینگ پمپ تاثیر گذار است.

انواع دوزینگ پمپ

دوزینگ پمپ ها را می توان از نظر موارد مختلفی دسته بندی کرد. در ادامه به انواع مختلف دوزینگ پمپ بر اساس دسته بندی های خاص آن ها اشاره خواهیم کرد.

انواع دوزینگ پمپ از نظر مواد قابل پمپاژ

دوزینگ پمپ پودر و گرانول. این پمپ ها برای انتقال مواد جامد و با ویسکوزیته بالا مورد استفاده قرار می گیرند. بیشترین کاربرد این پمپ ها در صنایع پلاستیک و مواد غذایی است.

دوزینگ پمپ انواع مایعات و مواد شیمیایی. این پمپ ها برای انتقال مایعات مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از این پمپ ها بیشتر است و در ادامه نیز بیشتر در خصوص همین مدل پمپ ها صحبت خواهیم کرد.

انواع دوزینگ پمپ از نظر مکانیزم کاری کردن

سلنوئیدی تک فاز

پیستونی

دیافراگمی

هیدرولیکی

پیستون هیدرولیک دیافراگم

پنوماتیک بادی

انواع دوزینگ پمپ از نظر جنس استفاده شده

قسمتی از دوزینگ پمپ که با ماده شیمیایی در تماس است را در اصطلاح تر یا Wet نامیده می شود. قسمت تر پمپ معمولا با مواد ضد خوردگی ساخته می ‌شود. جنس‌های رایج این قسمت به شرح زیر هستند.

پلی پروپیلن PolyPropylene. این ماده از نظر قیمتی مقرون به صرفه است و برای اکثر مواد با خورندگی کم قابل استفاده است.

پی وی سی PVC. این ماده در مقایسه با پلی پروپیلن تقریبا مشابه است اما با توجه به داشتن کلر در ساختار خود، با کلر سازگار بوده و برای سیال ‌هایی که درصد بالایی کلر دارند مناسب تر است.

پی وی دی اف PVDF. این ماده تقریبا با تمام مواد شیمیایی سازگاری خوبی دارد و همچنین تحمل فشار بیشتری نسبت به دو جنس قبل دارد.

فولاد ضد زنگ Stainless Steel. این ماده که مقاوم به ضربه است و انتخاب آن باعث جلوگیری از آسیب دیدن پمپ در اثر خطا های انسانی می ‌شود. همچنین با بسیاری از مواد سازگاری دارد و خوردگی آن بسیار کم است.

کاربرد های دوزینگ پمپ در صنعت آب و فاضلاب

برای جلوگیری از خوردگی در سیستم تصفیه خانه، آب وارد بویلرها و دیگ های بخار شده و پمپاژ مواد برای تنظیم PH صورت می گیرد.

برای گندزدایی آب درون خطوط لوله ها از هیپوکلرید سدیم (Naocl) آب ژاول یا وایتکس مورد استفاده قرار می گیرد.

برای انعقاد در سیستم تصفیه از آلومینیم سولفات (Aluminum Sulfate)، هیدروکسید سولفات آلومینیوم کلرید استفاده می شود.

برای جلوگیری از رسوب در سیستم RO، از آنتی اسکالانت (Antiscalant) استفاده می شود.

برای کنترل PH، اسید ها و قلیایی ها مورد استفاده قرار می گیرد.

برای از بین بردن منگنز و آهن در سیستم تصفیه از پرمنگنات پتاسیم با کمک دوزینگ پمپ استفاده می شود.

برای گرفتن سختی آب از پلی فسفات استفاده می شود.

برای از بین بردن اکسیژن محلول در آب از بیو سولفات سدیم استفاده می شود.

جهت جذب سیانید و مواد فلزی محلول در آب و تنظیم PH، از جوش شیرین یا سود سوز آور، کاستینک (هیدروکسید سدیم Castic or Naoh) و با کمک دوزینگ پمپ استفاده می شود.

کاربرد های دوزینگ پمپ در صنایع شیمیایی و پتروشیمی

برای تنظیم PH یا پلیمریزاسیون، از تزریق انواع اسید ها، سولفوریک، نیتریک و مورد استفاده قرار می گیرد.

برای تزریق رنگ به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد.

برای تزریق ضد قفل و الکل به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد های دوزینگ پمپ در صنایع دارویی و چوب

افزودن انواع اسانس، آنزیم ها، اسید ها و باز ها

تزریق انواع روغن، حلال ها، کلر، مواد افزودنی و رنگ

تزریق کلر برای سفید کردن کاغذ

افزودن انواع رنگ و رنگدانه

رزین به جهت بالا بردن مقاومت کاغذ در برابر آب

مزایای استفاده از دوزینگ پمپ

دارای قابلیت انتقال مایعات با ذرات جامد،کاتالیست ها و غیره است و می توان از مدل های مختلف آن ها برای مواد متفاوت استفاده کرد.

می توانند حتی مایعات با چربی اندک را نیز پمپاژ کنند.

در مقایسه با پمپ های دیگر دارای وزن کم، سایز کوچکتر و هزینه نصب کمتری هستند.

دارای خلاصی های آزاد تری می باشند، قطعات آن ها به یکدیگر تماس و مالشی ندارند. سایش در قطعات آن ها در میزان حداقل قرار دارد.

در یک سرعت ثابت و بطور همزمان به یک محافظ در مقابل افزایش ناگهانی سرعت نیازی ندارند.

محدودیتی برای تامین فشار یک دبی معین وجود ندارد.

می توانند مایعات با ویسکوزیته بالا را نیز انتقال دهند.

نرخ جریان آنها متاثر از گراویته ویژه سیال نمی باشد.